از آنجا كه اغلب مجريان طرحهای بزرگ عمرانی موفق به تكميل و راه اندازی طرحهايشان، مطابق زمان و هزينه های پيش بينی شده نمي‌شوند، با مشكلات زيادی مواجه می باشند. پيچيدگی تكنولوژيكی، تنوع تخصصهاي مورد نياز، نامناسب بودن طراحی‌ها، حجم عظيم فعاليتها و همچنين تعداد زياد سازمانها و افراد درگير در طرح، همگی از مسائلی هستند كه اغلب مجريان طرح را در پروژه های بزرگ و پيچيده از رسيدن به اهداف پروژه باز می دارند. معضلات ناشی از اين مسائل، زمانی نمود بيشتری خواهد داشت كه مجری طرح تجربه و تخصص لازم را در اداره كردن پروژه های مشابه كسب نكرده باشد و عليرغم نداشتن ذهنيت روشن نسبت به فعاليتها و نيازهای آتی پروژه، مسئوليت مديريت و هماهنگی طرح را نيز بر عهده گيرد. در ابداع روشهای نوين اجرا و مديريت طرحهاي بزرگ سعی مي شود تا اولاً هماهنگی و يكپارچگی بيشتري ميان مراحل طراحی و ساخت برقرار گردد و ثانياً وظايف مديريتی از وظايف فني طراحی و ساخت مستقل گردد. روش پيمانكاری مديريت (MC) از جمله اين روشها می باشد كه غالباً در طرحهاي بزرگ صنعتی و در كشور ما در طرحهاي پتروشيمی مورد استفاده قرار گرفته است. در اين روش پيمانكار مديريت يا مدير طرح (MC) به صورت عضوي از تيم كارفرما گشته تا بر اساس يك حق‌الزحمه توافق شده و به دور از تمايلات سودجويانه پيمانكاری، به انجام خدمات مديريت در زمينه ساخت بپردازد.
مزاياي روش مديريت طرح (MC)
در صورتيكه MC در اواسط فاز طراحی و يا زودتر به كار گرفته شود، با ادغام شدن درون تيم طراحی و هماهنگی با تيم طراح قادر خواهد بود تجربيات و مهارتها مربوط به ساخت را در طراحي ها اعمال نمايد تا منجر به كاهش زمان، هزينه، اجرايی شدن بهتر طرح ها و افزايش امكان آناليز مهندسی ارزش در مراحل طراحی و ساخت گردد.
با توجه به اينكه نظارت بر عمليات اجرايی پيمانكاران ساخت بر عهده MC می باشد بنابراين نيازي به خدمات نظارتی مهندسين مشاور نيست.
حضور MC منجر به ايجاد هماهنگی مابين پيمانكاران ساخت و رفع مشكلات آنان به لحاظ عدم تداخل كاري می گردد.
ارائه خدمات پشتيبانی به پيمانكاران ساخت منجر به تسريع عمليات اجرایی
چون MC مستقيماً در طراحی و اجرا شركت نمی كند، مي تواند فارغ از مسائل مستقيم اجرايی منحصراً به مديريت، برنامه‌ريزي و كنترل هزينه بپردازد.
MC همچون عضوی از تيم كارفرما، تمايلات سودجويانه پيمانكاری ندارد و تنها هدفش جلب رضايت كارفرما است.
در اين روش رقابت شديدی مابين پيمانكاران ساخت ايجاد می گردد، زيرا كار به بسته های كوچكتری تقسيم شده است و پيمانكاران با انجام صحيح و بموقع آن، سعی در به دست آوردن بسته های كاری بيشتری دارند.
در صورتي كه قراردادهای ساخت توسط MC به پيمانكاران واگذار گردد دارای محاسن زير است:
- كليه ريسكهای ناشی از
- عمليات ساخت به MC منتقل مي گردد.
- مسئوليت كليه جنبه هاي
- ساخت بر عهده يك پيمانكار واحد است.
- MC امكانات پشتيبانی و خدمات و تسهيلات مركزی براي پيمانكاران تدارك خواهد ديد.
شرح وظايف و خدمات مديريت طرح (MC)
براي انجام طرحهای عمرانی كشور در « نظام فنی و اجرايي طرحهاي عمرانی كشور» كه در تاريخ 23/3/1375 بر اساس پيشنهاد سازمان برنامه و بودجه به تصويب هيات وزيران رسيده است طرح های عمرانی در دو مرحله «تهيه طرح» و «اجراي طرح» انجام می شوند.
مرحله تهيه طرح كه خود شامل «مديريت بر تهيه از جنبه ايفاي وظايف قانوني غير قابل واگذاری كه كارفرما خود راساً با كاركنان خود، آنها را انجام می دهد» و «خدمات مديريت تهيه طرح كه كارفرما در صورت در اختيار نداشتن امكانات لازم يا بزرگ و پيچيده بودن طرح به پيمانكار خدمات مديريت طرح واگذار می نمايد.»
مرحله اجراس طرح كه خود شامل: «مديريت بر اجرای طرح از جنبه های وظايف قانونی غير قابل واگذاری كه كارفرما خود راساً با كاركنان خود آنها را انجام می دهد» و «خدمات مديريت و كنترل كه شامل خدمات مديريت اجراي طرح، كنترل های مهندسی، كنترل پروژه و نظارت می شود.»
توضيح اينكه خدمات مديريت اجراي طرح، كنترل هاي مهندسي و كنترل پروژه را می توان در صورت نياز به پيمانكار مديريت اجراي طرح واگذار نمود.
با توجه به اطلاعات جمع آوری شده از اجرای پروژه‌ها به نظر می رسد در صورت نياز لازم است انجام مديريت تهيه طرح و مديريت اجرای طرح توسط يك واحد تحت عنوان مديريت طرح و ساخت صورت گيرد.
خدمات مديريت اجراي طرح را براي تكميل مرحله ساخت، بهره برداری و سپس نگهداری صحيح از واحدهای مختلف يك پروژه به شرح ذيل می‌توان عنوان نمود:
- خدمات مديريت، هماهنگی و مشاوره
- تعيين خط مشی های اجرايی پروژه و رويه‌ها
- برنامه ريزی، تهيه برنامه‌های زمان بندی، كنترل پيشرفت عمليات و گزارش دهي به كارفرما
- هماهنگی عمليات اجرايی و نظارت بر ساخت
- كنترل و هماهنگی در مورد حمل و نقل و تحويل مواد و مصالح.
- كنترل مواد و مصالح و تجهيزات
- بازرسی ميدانی، تست و راه اندازی
- خدمات دوره بهره برداری
- برآورد و كنترل هزينه
- تهيه اسناد و مدارك
- كنترل كيفيت و تضمين كيفيت
- مساعدت در امر استخدام و آموزش پرسنل بهره برداری
به عبارت ديگر به استناد تعاريف سازمان مديريت و برنامه ريزی، مجری جهت مديريت، كنترل و هماهنگی پروژه‌ها و مراحل اجرايي طرح پس از كسب مجوز از مراجع ذيصلاح مي تواند از يك شركت بعنوان مديريت طرح استفاده و كليه وظايف و مسئوليتهای كارفرمايی را بجز موارد زير به وی تفويض نمايد:
- قبول تضمينها و دستور تمديد، آزاد كردن، ضبط و يا واريز آنها
- تصويب تغيير مبلغ قرارداد
- تصويب تغيير مدت قرارداد
- تغيير مشخصات كلی ، تغيير سيستمها و اجزایی اصلي كار
- تصويب قيمتهای جديد و حق‌الزحمه خدمات اضافی
- تصويب گزارش های مراحل مختلف خدمات مطالعه و طراحی
- تصويب تحويل موقت و تحويل قطعی
تعليق، خاتمه و فسخ قرارداد - تصويب صورت وضعيت قطعی و صورتحساب نهايی
